Ik las op drie dagen tijd tweemaal deze wondermooie novelle. Het begon al bij de titel. Wat is een kwartiermaker? Deze jongen genoot nooit de legerdienst en kent als dusdanig de term niet. Blijkt het om een vroegere militaire functie te gaan, een persoon die vooruit wordt gestuurd om kampplaatsen te zoeken voor troepen. Natuurlijk moet die persoon er goed op letten dat het ginds veilig is, dat de troepen niet makkelijk kunnen gezien worden, dat er genoeg plek is voor mens en materieel. Watervoorziening in de buurt is ook belangrijk. Er komt dus heel wat bij kijken.
Een taak met veel verantwoordelijkheid, zoveel is duidelijk. Maar de rustige en vastberaden Yves, het hoofdpersonage van deze roman, is hier uitermate voor geschikt. Het lijkt wel alsof hij één is met de natuur en het leven zelve. In het respect dat hij toont voor zijn omgeving, of het nu zijn paard Blondelle, een kind of zelfs een bos betreft, uit zich de grootste kwaliteit van deze man. Hij laat namelijk alles en iedereen in zijn waarde - tenminste al wie het verdient. Het leven lijkt deze man toe te lachen. Hij houdt duidelijk van de vrijheid die zijn functie hem biedt - hij draaft ten slotte steeds voor de troepen uit. Om zijn mond speelt dan ook vaak een glimlach. Dit eenvoudige geluk apprecieert ook zijn ‘kom maar binnen wanneer het past’ vriendin Marguérite. De verhouding tussen de twee wordt heerlijk ongecompliceerd beschreven. En toch … En toch voel je dat iets drukt op Yves. Hij heeft zorgen. Zijn gewone dagtaak voert hij probleemloos uit. Maar hij lijkt met andere problemen te kampen. Is het de oorlog? Neen, schijnbaar niet. Er is een veel concretere vijand in het spel. Een ongenadige vrouwenhater die nergens voor terugdeinst. Yves vindt het door gebeurtenissen uit zijn verleden zijn heilige plicht de dames in de buurt van het kampement te beschermen tegen die verpersoonlijking van het kwaad. Het is mooi hoe auteur Juul Martin Williams de rust die Yves uitstraalt in het begin van het verhaal laat overgaan in oprechte bezorgdheid. Naarmate de vijand nadert stijgt ook de spanning in het verhaal. Waar in het begin prachtige natuurbeschrijvingen en een idyllische ontmoeting met een onschuldig kind de boventoon voeren komt later het leed van de vele goed geschetste nevenpersonages en hun vaak verschrikkelijke verleden in beeld. De lezer krijgt ook een steeds beter idee van welk kwaad de personages precies boven het hoofd hangt. Ik leefde echt mee met de personages. Juul Martin Williams slaagt er met korte dialogen en rake beschrijvingen in figuren zeer goed neer te zetten. De angst, het wantrouwen of de woede van mensen geeft ze goed weer in enkele zinnen. Een memorabel personage is bijvoorbeeld een blinde oud-soldaat. De auteur zet die zó levensecht neer. Eindigen doe ik graag met wat toelichting over de stijl waarin deze novelle geschreven werd. Juul Martin Williams beschikt over de gave heel natuurlijk klinkende zinnen te schrijven. Ik heb het dan niet enkel over de dialogen (zo spreken mensen inderdaad echt), maar ook over de beeldende beschrijvingen en de actiescènes. Zinnen zijn nooit te lang - ze zijn precies lang genoeg. Echt heel fijn om lezen. De novelle heeft hierdoor een heel aangenaam leesritme. Je hoort me al komen… Durf ik dit boek aanraden? Zeker wel! In een kort bestek beleef je als lezer een heel verhaal, een vrij emotionele rit met een bevredigend slot. De auteur beschikt nog over een beperkt aantal exemplaren van de eerste oplage. Je kan haar contacteren via haar website of via sociale media. Lees je liever een e-book? Ook dat kan. ‘De Kwartiermaker’ is beschikbaar op Kobo.
1 Opmerking
Binnen zowel de oorspronkelijk Nederlandstalige science fiction als binnen het scheppend werk van Johanna Lime (Marjo Heijkoop, vroeger samen met Dinie Boudestein, die helaas overleden is) neemt De twaalfde Saturnusmaan een bijzondere plek in. Veel auteurs, ook zij die actief zijn in de fantastiek, verwerken al dan niet bewust hun eigen ervaringen en meningen in hun verhalen of boeken. Dit is voor mij echter de eerste Nederlandstalige SF-roman die zo een groot aantal overduidelijk persoonlijke elementen bevat, dat ik het boek beschouw als niet minder dan een regelrechte autobiografie. Uitgeverij AquaZZ geeft dit ook zo mee op de achterflap, weliswaar in de ‘kleine lettertjes’. Een sleutelroman kunnen we het boek dus niet noemen. Het vergt veel durf om je als auteur zo bloot te geven aan de lezer: je laat er op geen enkele manier twijfel over bestaan dat dit boek belangrijke gebeurtenissen uit je leven beschrijft.
Maar De twaalfde Saturnusmaan is zoveel meer. Er is eerst en vooral het SF-verhaal met twee aliens, Sokaris en Kek, die na een eerder verblijf als goden in het oude Egypte nu terugkeren naar de aarde. Ze kijken hoe de mensheid (lees: het mensdom) intussen verder geëvolueerd is. In de tijd van de farao’s was het namelijk nog niet veel soeps. Maud en Dalmar vallen in de huidige tijd op tussen de andere mensen door hun afwijkende, ‘hogere’ hersengolven. Hoe de dames gevolgd en onderzocht worden, is op zich van minder belang, vind ik. Dat deel van het verhaal wordt weliswaar behoorlijk goed neergezet, maar voelt voor mij eerder aan als een geslaagd zij het bij momenten wat schetsmatig uitgewerkt kader waarbinnen de auteur, in vele hoofdstukken die enkel de twee dames volgen, op een veilige manier haar levenservaringen kan delen. Het is opvallend hoe het boek in de markt gezet wordt als SF. Op de cover staan prominent twee aliens (van de dames zien we enkel een stel hersenen) en de titel is lekker ‘essefferig’. Dit is een bewuste keuze van de auteur. Naarmate het boek vordert, wordt de SF-setting wat meer uitgebouwd. Er zijn terugblikken naar het oude Egypte en hoe Kek en Solaris ginds hun rol vervulden. Het zal misschien niet verrassen dat piramiden en navigatie er iets mee te maken hebben. Deze passages spraken me zeker aan. Het ruimteschip komt naarmate het verhaal vordert wat duidelijker in beeld (zij het niet tot in de details) en er is sprake van de ‘spiraal van Galaxis’, een bestaand ideaal waarnaar de mensheid zou moeten streven. Oh ja, er zijn ook morflingen! Vele malen belangrijker dan bovenstaand kader is echter het dagelijkse leven van Maud en Dalmar. En dat is heus geen lachertje. Twee vrouwen die samenwonen en het voor de klas dan wel in het boekhoudkantoor, en later ook in andere beroepsomgevingen, moeten zien waar te maken. Het is beslist geen toeval dat alle autoriteitsfiguren in de beroepswereld van de dames mannen zijn. We volgen Maud en Dalmar in hun strijd om gelijkwaardigheid op de werkvloer, respect voor hun eigenheid (o.a. hoogsensitiviteit is een thema), hun hang naar eerlijkheid en vooral ook in hun zoektocht naar aansluiting bij anderen. Hoewel je merkt dat de vriendinnen zowel voor het goede (gedeelde hobby’s zoals reizen, astrologie en astronomie) als het slechte (moeilijke ervaringen met collega’s en met christelijke familieleden) bij elkaar terecht kunnen, ervaren ze duidelijk een gemis. Ze zijn anders. Waar vinden ze medestanders? Het hoofdstuk dat mij op dat vlak het meest trof, staat voor een stukje los van het boek. Terwijl in de autobiografische hoofdstukken vaak werkervaringen en verre reizen aan bod komen, is er een vrij kort stuk over een nieuwe vriendengroep. Het was het enige moment bij het lezen, waarna ik het boek toch even opzij legde. Vele mensen, ook zij die heel goede vrienden hebben, zullen zich namelijk herkennen in dit hoofdstuk. Iedereen kent wel mensen die niet echt je vrienden zijn, maar jou zien als een soort van tijdelijke uitleenwinkel. Wel, daarover gaat het dus. Dit hoofdstuk is bijzonder treffend geschreven en kristalliseert bij uitstek de wanhoop van de hoofdpersonen. Toch is dit een heel optimistisch boek. Ondanks veel tegenslagen leren Maud en Dalmar vrienden kennen en worden ze (eindelijk!) gerespecteerd in hun waarden. Hier krijgt het SF-kader tenslotte zijn meerwaarde. In het laatste deel van het boek komen de dames oog in oog te staan met Kek en Solaris, die hen voordien altijd stiekem onderzochten. Het is de fijn beschreven omgang tussen deze vier personages die een pleidooi is voor begrip en vriendschap. Het is trouwens opvallend dat de aliens, uiteindelijk toch wetenschappers die elke privacyregel breken, met zoveel sympathie worden geschetst door Johanna Lime. Hun doel is namelijk nobel. Blijft de vraag: hoe zit het met hun invasieve onderzoeksmethode? Een moreel vraagstuk dat op het einde van het verhaal toch even aan bod komt. Na het lezen stel ik me de vraag: heeft dit boek ook bestaansrecht zonder het SF-kader? Zonder twijfel wel! Indien je alle SF-referenties uit het boek knipt, krijg je een mainstream roman (klinkt veel lelijker dan ik het bedoel) die ook zó de boekhandel in kan. Het verhaal van twee vrouwen met een pittige persoonlijkheid en tegelijk een grote kwetsbaarheid in een wereld vol jaloezie en machtsmisbruik is heel herkenbaar. Verliest het boek dan een stukje van zijn eigenheid? Voor de auteur ongetwijfeld wel, want ook in het SF-kader kan ze haar passies kwijt. Zo bezien kan je natuurlijk argumenteren dat dit een autobiografisch boek is op twee niveaus. Blijft anderzijds het SF-verhaal overeind zonder de beklijvende autobiografische passages? Daarvan ben ik minder overtuigd. Het verhaal laat zich dan vrij eenvoudig (te eenvoudig?) samenvatten: aliens onderzoeken mensen. Wel is er dan nog steeds de meerwaarde dat ook in het SF-verhaal gestreefd wordt naar harmonie tussen alle wezens. Tot slot nog een uitweiding over de schrijfstijl. Johanna schrijft heldere, vrij korte zinnen. Barok kun je dit niet noemen. Functioneel wel. De zinnen nodigen uit tot verder lezen en leggen vooral de nadruk op het verhaal an sich. Voor literaire hoogstandjes en lange beschrijvingen moet je hier niet zijn. Door een bewuste keuze voor deze stijl komen de autobiografische elementen des te sterker naar voren. Het zou minder goed uitgepakt hebben als Johanna voor een tranerig relaas had gekozen, waarin ze emoties in eindeloze zinnen analyseerde. Is dit boek een 5/5? Nee, maar door de themakeuze is dit wel een origineel boek dat het lezen waard is, ook als je geen SF-fan bent. Leer je graag een auteur persoonlijk kennen, dan is dit zeker een boek voor jou. Een thriller die je op één avond, tot diep in de nacht, en onmiddellijk bij het wakker worden de volgende dag leest, noem ik meer dan geslaagd! ‘Dodelijke cocktail’, een goed gekozen titel overigens, heeft twee tijdlijnen, die elkaar min of meer per hoofdstuk afwisselen. Vijf vriendinnen, prille twintigers, gaan op vakantie naar Italië. Ze storten zich in het uitgaansleven. De ene meid heeft al meer succes dan de andere. Nadine legt genadeloos de verhoudingen tussen de vriendinnen bloot. Ongeveer twintig jaar later kijken we hoe het de dames nu vergaat. Een van hen is volledig uit hun leven verdwenen. Sommige vriendschappen zijn verwaterd. Er zijn echtgenoten, kinderen en er is vooral ook wel wat relationeel leed. Als de vier overgebleven dames plots oude ansichtkaarten uit Italië ontvangen, gaan de poppen aan het dansen. Welke wrede gebeurtenissen sloegen op vakantie zulke grote wonden? Zitten de dames voorgoed gevangen in het verleden? Dit is een rechttoe rechtaan thriller. Er is wel plek voor wat sfeerschepping op de vakantieplek in Italië, maar de plot en de karaktertekening, alsook de groepsdynamiek, hebben duidelijk voorrang. Dat leest lekker weg, want het tempo is strak en de onthullingen volgen elkaar aangenaam snel op. Nadine Barroso verdeelt haar aandacht mooi tussen geloofwaardige personages en een intrigerend mysterie. Zoals in elke goede thriller slaagt de auteur erin om de lezer op het verkeerde been te zetten. Toch bedriegt ze de lezer onderweg niet (auteurs halen soms heuse kunstgrepen uit), wat ik wel net zo fijn vind. Deze thriller doet je nadenken over thema’s zoals vriendschap, zelfzekerheid, mentale gezondheid en de waarde van trouw in allerlei soorten relaties. Dit was mijn eerste kennismaking met het werk van Nadine Barroso. Een vlot lezend boek met een zorgvuldig opgebouwde plot en veel aandacht voor de gevoelswereld van de personages. Het is niet zo eenvoudig om liefst vijf hoofdpersonen evenveel aandacht te geven, maar Nadine slaagt hier met glans in. Ook een pluim voor de realistisch aandoende actiescènes, vaak aan het strand of in zee, en de romantische en de wat pikantere scènes die geheel zonder clichés worden verwoord. Deze thriller smaakt duidelijk naar meer! 4,5/5 |
AuteurFinn Audenaert Archieven
December 2023
Categorieën |